ROMEO VE JULİET OYUN ANALİZİ
romeo ve juliet dramaturji analiz, inceleme
ROMEO VE JULİET GENEL ÇÖZÜMLEME
romeo ve juliet dramaturji analiz, inceleme
Oyunun Adı: Romeo ve Juliet
Yazıldığı Yıl / Yıllar: 1591–1596
Bölümlenmesi (Perde, sahne, bölüm vb.): 5 Perde / 24 Sahne
Yazan: William Shakespeare
Türkçe Baskıları (Yayınevi, il, yıl): Remzi Kitabevi, Şubat 2016, İstanbul
Tür — Biçim: Tragedya — Kapalı biçim
Dil: Şiirsel ve süslü bir dil kullanılmıştır.
Sayfa Sayısı: 160
Kişiler:
Prens Escalus: Verona şehir devleti hükümdarı
Kont Paris: Prens Escalus’un yakın akrabası
Mercutio: Romeo’nun arkadaşı
Capulet: Capulet ailesinin büyüğü
Capulet’in Karısı: Capulet ailesinin ikinci büyüğü
Juliet: Capulet’in kızı
Tybalt: Juliet’in kuzeni
Montague: Montague sülalesinin başı
Montague’nın karısı: Montague ailesinin ikinci büyüğü
Romeo: Montague’nın oğlu
Benvolio: Romeo’nun kuzeni ve arkadaşı
Balthasar & Abram: Montague uşakları
Rahip Lawrence: Romeo’nun samimi olduğu rahip
Keşiş John: Bir diğer rahip.
Dadı: Juliet’in dadısı
Rosaline: Capulet’nin yeğeni
Sampson, Peter & Gregory: Capulet uşakları
Eczacı: Romeo’nun zehir aldığı adam
&Koro.
Bölümleme (Perde perde):
1. PERDE: Romeo ve Juliet iki düşman ailenin (Montague ve Capulet) çocuklarıdır. Romeo ilkin Rosaline adında bir kıza âşıktır fakat Capulet eğlencesinde Juliet’i görünce gerçek aşkın bu olduğunu anlar, Juliet’e açılır. Juliet de aynı şekilde bu aşka karşılık verir.
2. PERDE:İki âşık, aşkları üzerine sözleşip ardından Dadı ve Rahip Lawrance’nin yardımıyla da herkesten gizli bir şekilde evlenirler.
3. PERDE:Romeo’nun arkadaşları Mercutio ve Benvolio Capulet ailesinden Tybalt ile dövüşürler. Romeo ayırmaya çalışırken yakın arkadaşı Mercutio ölür. Romeo dayanamaz bu acıya ve Tybalt’ı öldürür. İşlediği bu cinayet yüzünden Prens tarafından sürgüne gönderilir. Juliet ise ailesi tarafından Paris isimli bir kont ile evlenmeye zorlandırılır.
4. PERDE:Juliet Rahip Lawrance’a danışır ve bir çözüm bulur. Bir ilaç içip 42 saat boyunca uykuda kalır ve öldüğü zannedilip aile mezarına götürülür. Orada Romeo’ya kavuşmayı bekler.
5. PERDE:İşler Juliet ve Rahip Lawrance’ın planlandığı gibi gitmez; Romeo sadece Juliet’in öldüğünün haberini alır ve keskin bir zehir satın alarak soluğu Juliet’in mezarında alır. Burada Paris ile karşılaşır, onu öldürmek zorunda kalır. Ardından Juliet’in yanına gidip kendini zehirle öldürür. Rahip Lawrance mezarlığa gelir, Juliet uyanır ve Romeo’yu ölü bulur. Romeo’yu öpüp kendini hançerler. Herkes mezarın başında toplanır. Olaylar açıklığa kavuşturulur ve iki aile arasında barış sağlanır.
ORTAM & YAZAR ÇÖZÜMLEMELERİ
romeo ve juliet dramaturji, analiz, inceleme
Romeo ve Juliet’in Yazıldığı Dönemin Tarihi — Toplumsal Koşulları:
RÖNESANS
Avrupa’da Orta Çağ ile dinin tekeline geçmiş olan yönetimin; bilim, felsefe ve sanat üzerinde yarattığı tahribat, ancak coğrafi keşifler ve ticaret ile Rönesans, yani yeniden doğuşun başlamasıyla temizlenebilmiştir. Bu yeni çağ Dante, Cervantes ve W. Shakespeare gibi büyük edebiyatçıların yanında; Da Vinci, Locke gibi büyük bilim adamları ve düşünürlerin kürsüye çıkmasına vesile olmuştur. İnsanı, hümanizmayı esas alan yeni yönetim anlayışının getirisi her alanda görülmüş, Avrupa’nın yükselişinin temelini atmıştır.
İlk olarak İtalya’da başlayıp diğer ülkelere yayılan Rönesans’ın birinci önceliği olarak bağımsızlığı görüyoruz. Düşüncede ve sanatta arzulanan bu bağımsızlık insanın insana yönelmesini; kendi maddi-manevi varlığının dünyadaki yerini anlamasını sağlıyordu. Bu yöneliş belli fikirlere gebe oluyor ve her şeyin yeniden yorumlanmasını gerekli kılıyordu. Dinin, yönetim biçiminin, bilimin ve bizi asıl ilgilendiren tiyatronun yeniden yorumlanışı, girdiği yeni biçim… Artık tiyatro din tekelinden çoğunlukla kurtulmuş ve önceki
döneme kıyasla daha özgür bir alan haline gelmiştir. Sanat ve sanatçının nefes aldığı bu dönemde ölçü, uyum ve denge esas alınmış, bu kriterlere göre eserler verilmiştir.
Yazar:
WİLLİAM SHAKESPEARE
Yazarın hayatı konusunda birçok fikir ayrılığı olmakla birlikte kesin kabul edilen bazı bilgiler şu şekildedir: John Shakespeare’in oğlu Willam Shakespeare, Stratford-upon-Avon kasabasında 23 Nisan 1564 yılında doğdu. Shakespeare, 1582’de Anne Hathaway ile evlendi ve bu evlilikten Susannah, Judith ve Hamnet isimli üç çocuğu oldu. Bunun dışında gittiği okullar ve çalıştığı işler üzerine söylenenlerin hiçbiri sağlam belgelere dayandırılmadığı için konumuzun dışındadır.
Yazarın diğer eserlerinde Romeo ve Juliet’in yeri:
W. Shakespeare’in Romeo ve Juliet’inin diğer tragedyalarına oranla daha güçsüz bir tragedya olduğu açıktır. Aşırı süslü bir dil ve bazen de yapmacıklık boyutuna ulaşan diyaloglar bu düşüncelere sebebiyet veriyor. Ancak bu Romeo ve Juliet’in başarısız olduğu anlamına gelmez. İlk çıktığı günden bu güne kadar sayısızca sahnelenmiş, uyarlanmış ve birçok kişiye ilham olmuştur, hala olmaktadır…
DRAMATURGİ ÇÖZÜMLEMELERİ
İÇERİK
Olay Örgüsü
Birbirine düşman Montague ve Capulet aileleri şehrin bir sokağında kavgaya tutuşurlar. Prens tarafları yatıştırır. Herkes dağılır. Romeo ilkin Rosaline adında bir kıza âşıktır fakat Capulet eğlencesinde Juliet’i görünce gerçek aşkın bu olduğunu anlar, Juliet’e açılır. Juliet de aynı şekilde bu aşka karşılık verir. İki âşık, aşkları üzerine sözleşip ardından Dadı ve Rahip Lawrance’nin yardımıyla da herkesten gizli bir şekilde evlenirler. Romeo’nun arkadaşları Mercutio ve Benvolio Capulet ailesinden Tybalt ile dövüşürler. Romeo ayırmaya çalışırken yakın arkadaşı Mercutio ölür. Romeo arkadaşını öldüren Tybalt’ı öldürür. İşlediği bu cinayet yüzünden Prens tarafından sürgüne gönderilir. Juliet ise ailesi tarafından Paris isimli bir kont ile evlenmeye zorlandırılır. Juliet Rahip Lawrance’a danışır ve bir çözüm bulur. Bir ilaç içip 42 saat boyunca uykuda kalır ve öldüğü zannedilip aile mezarına götürülür. Orada Romeo’ya kavuşmayı bekler. İşler Juliet ve Rahip Lawrance’ın planlandığı gibi gitmez; Romeo sadece Juliet’in öldüğünün haberini alır ve keskin bir zehir satın alarak soluğu Juliet’in mezarında alır. Burada Paris ile karşılaşır, onu öldürmek zorunda kalır, öldürür. Ardından Juliet’in yanına gidip kendini de zehirle öldürür. Rahip Lawrance mezarlığa gelir, Juliet uyanır ve Romeo’yu ölü bulur. Romeo’yu öpüp kendini hançerler. Herkes mezarın başında toplanır. Olaylar açıklığa kavuşturulur ve iki aile arasında barış sağlanır.
Aksiyon Planı
Capulet ve Montague ailelerinden iki uşak dövüşür, kavga büyür. Prens tarafları paylar, ayrılırlar. Benvolio Romeo’yu Capulet evinde bir davete götürür. Romeo Juliet’i görür, aşık olur. Juliet de Romeo’ya aşık olur. Gizli gizli evlenirler. Romeo arkadaşı Mercutio’yu öldüren Tybalt’ı öldürür. Sürgüne gönderilir. Capulet ailesi Juliet’i Paris ile evlenmeye zorlar. Juliet rahip ile birlikte bir plan yapar, uyku ilacı içer ve Romeo’ya kavuşmayı bekler. Rahibin mektubu Romeo’ya ulaşmaz. Romeo Juliet’i öldü sanıp bir zehir satın alır. Juliet’in yanına varıp kendini öldürür. Juliet Romeo’yu ölü görünce kendini hançerler. Aileler olanları görür ve barışırlar.
Konu
Ana Konu:İmkânsız Aşk
Yan Konu:Sevgi, Nefret, Kavuşma Arzusu, Düşmanlık ve Barış, Yaşam ve Ölüm, Kader.
Öykü
Ana Öykü:İki düşman ailenin çocuklarının birbirine aşık olmaları ve bu aşkın bedelini canlarıyla ödemelerinin öyküsü.
Yan Öykü:Mercutio: İki düşman ailenin anlamsız kavgasına kurban giden bir adamın öyküsü.
Çatışma
Asal Çatışma: Nefretle beslenen iki düşman ailenin içinden birbirine aşık olan iki gencin ailelerinin birbirine olan nefretine karşı ‘aşkı’ ön plana çıkartmaları. Bu yüzden oyunun ana çatışması olarak Aşk-Nefret ikilisini koyabiliriz.
Yan Çatışma:Romeo ve Juliet’in gizli de olsa ailelerine boyun eğmeyerek kaderleri ile çatışması. Eylem-kader çatışması diyebiliriz buna. Prens-Paris-Rahip ve iki düşman ailenin çatışmalarını ise akıl-duygu, düzen-düzensizlik, ölçülülük ve ölçüyü kaçırma olarak ayırabiliriz.
Kişiler
Ana Kişiler: Romeo ve Juliet
Yan Kişiler: Rahip Lawrance, Mercutio, Montague, Capulet, Paris, Lady Montague, Lady Capulet, Dadı, Eczacı. Benvolio, Tybalt, Rahip John, Balthasar,
Hizmet Kişileri: Verona halkı, maskeliler, nöbetçiler, uşaklar, hizmetçiler, çalgıcılar.
Karşıt Kişiler: 3.5.1 De çatışma üzerine verdiğimiz ‘aşk’ kavramı kapsamında genel olarak Juliet ve Romeo’nun karşısına Capulet ve Montague ailelerinin fertlerinin tamamını koyabiliriz. Ayrıntıya girmemiz gerekirse de ilk örnek olarak Romeo ve Paris rekabetini verebiliriz. Bu ikili öncelikle ortak amaçlarıyla birlikte (Juliet’e sahip olmak) karşı karşıya geliyor. Biri cinayet işlemiş sürgün edilmiş bir adam olarak düzensizliği ve aşırılığı temsil ederken, diğeri ise tamamıyla mevcut düzenin savunucusunu ve örnek bireyi temsil ediyor. Diğer örnekler ise kısaca şöyle: Montague x Capulet ailesi (düşmanlık) Juliet x Dadı (aşka bakış) Rahip Lawrance x Montague, Capulet aileleri (aşk ve düşmanlığa bakış)
Kişilerin Genel Analizi:
Juliet
F: 13 yaşında, güzel bir kadın.
S: Soylu sınıfına mensup.
P: Romantik, cesur, kararlı, dikbaşlı.
(Romeo’ya nazaran sevgisinde samimiyet vardır. Romeo’yu görür görmez ‘ondan başkasıyla evlenmektense ölürüm’ der ve bunu ilerleyen bölümlerde gerçekleştirir.)
Romeo
F: 17 yaşında, yakışıklı bir erkek.
S: Soylu sınıfına mensup.
P: Romantik, şıpsevdi, kararsız, fevri.
(Biraz çapkındır. Ayrıca canilik ettiği de vardır. Birçok kişi ya onun elinden ya da onun yüzünden ölmüştür.)
Prens Escalus: Soylulara tölerans gösteren, hükmetme konusunda beceriksiz ve başarısız bir hükümdar.
Kont Paris: Prens’in akrabası olmasından mütevellit ‘düzen’ savunucusudur.
Mercutio: Alaycı yapısının altında taşra samimiyetiyle yoğrulmuş bir hakikat abidesi yatmaktadır. Her iki aileye de resti çekmiş ve bu bozuk düzene küfrederek son nefesini vermiştir.
Capulet: Kızını Kont Paris’le evlendirip Prens ile ilişkisini güçlendirmek istemektedir. İçten pazarlıklı kadın düşmanının biridir.
Capulet’in Karısı: Günümüzün ‘her şeyi kabullenmiş kadın’ figürünün kopyasıdır.
Tybalt: Anlamsız bir öfkeyle onu bunu kesmek istemekte ve aile davetinin ortasında huzursuzluk çıkarabilecek potansiyeldedir. Dengesizdir.
Montague: Capulet’e nazaran evladına karşı nispeten iyi bir babadır.
Montague’nın karısı: Üzerinde pek durulmamış, ani bir şekilde ölmüştür.
Benvolio: Genel olarak Romeo karakterine hizmet eder. Korkaktır.
Balthasar & Abram: Uşaklar.
Rahip Lawrence: Aşka bakışı olumlu yöndedir. Normal din adamı profilinin dışındadır. Saygı ve sevgi gören bir kimsedir. İlim irfan sahibidir…
Rahip John: Sorumsuzluk ederek bir çok soruna sebebiyet vermiştir.
Dadı: Hafif topaldır. Komedi unsurlarından biridir. Aşka bakışı sığdır ve huysuz bir kadındır. Soylu değildir, ayaktakımına mensuptur.
Rosaline: Oyunda hiç görülmeyen karakterlerden biridir.
Sampson, Peter & Gregory: Uşaklar.
Eczacı: Fakir bir adamdır.
Tema
Ana Tema:Aşk her şeyi göze alır.
Yan Temalar:Aşkın ölçüsü kaçırılırsa felaketle sonuçlanabilir. Bu yüzden ölçülü olunmalıdır.
Tarihsel Öz
‘’Romeo ve Juliet tipik bir Rönesans oyunudur. Rönesans sanatçılarının, düşünürlerinin resimde, yontuda, mimarlıkta ve felsefede ortak özellikleri olan uyum, denge, simetri anlayışı bu oyunda da vardır.’’(Ö.Nutku)
Oyun, yazıldığı dönemin sanatsal anlayışını yansıtmakla beraber; Prens ve düşman aileler arasındaki toleranslı ilişki ile soylu sınıfın ayrıcalığını, Capulet ailesinin Juliet’e tavrı ve diğer kadın oyuncuların pasifliği de göz önünde bulundurulmasıyla kadınların o dönemde uğradığı haksızlıkları göstermektedir. Ayrıca nefret-sevgi çatışmasının vurgulanmasıyla o dönemin toplum yapısında kırılmaların olduğunu da görmekteyiz.
Evrensel Öz
İncelediğimiz bu oyunun ana hatlarını göz önünde bulundurduğumuz vakit hala neden güncel olduğunu görmek zor olmayacaktır. Birbirine düşman iki tarafın yarattığı yıkımın her iki tarafında aleyhine sonuçlanacağı; sevgi yerine nefret tohumlarının atıldığı bir zeminde ölüm ve acıdan başka bir şeyin yeşermeyeceği malumdur. Ancak hala bu gibi kavgalar hala sürmekte ve nefret, pusula olarak bellenmektedir. Savaşlar ve kan davaları devam etmektedir. İşte bu yüzden gerçeği yüzümüze vuran ve sevgiyi pusula belleten bu eser hala evrenselliğini korumaktadır.
DRAMATİK MALZEME
Serim: İki düşman ailenin çocukları Romeo ve Juliet.
Düğüm: Bu çocukların birbirine aşık olup gizlice evlenmesi, Romeo’nun Tybalt’ı öldürüp sürgün edilmesi, Juliet’in Paris ile evlendirilme tehlikesi.
Çözüm: Romeo’nun yanlış bir haberle Juliet’in öldüğünü sanması, zehir içerek kendini öldürmesi, Juliet’in sonradan uyanıp olan biteni görünce kendini hançerle öldürmesi ve ailelerin olan biteni öğrendikten sonra barışması.
Ateşleyici Sebep: Montague ve Capulet ailesi arasındaki kavga.
İlk Asal Düğüm: Romeo ve Juliet’in akşam davetinde birbirlerini görür görmez aşık olmaları.
Kriz Noktaları: Aşıkların gizli gizli evlenmeleri ve Juliet’in Paris ile evlendirilme tehlikesi.
Son Asal Düğüm: Rahip ve Juliet’in uyku ilacıyla kurdukları plan.
Doruk Nokta: Romeo’nun Juliet’in yanı başında kendini öldürmesi ve buna dayanamayan Juliet’in kendini hançerle öldürmesi.
Final: Ailelerin barışması.
romeo ve juliet dramaturji analiz, inceleme
DEĞERLENDİRME
Eklenecek…
ÖNERİ
Eklenecek…
romeo ve juliet dramaturji analiz, inceleme
KAYNAKÇA
Banu, Ç.D. Nefret ve Düşmanlık Ekseninde Bir Aşk Öyküsü: Romeo ve Juliet (Göstergebilimsel Bir Yaklaşım)
Shakespeare, William, Rome ve Juliet, Remzi Kitabevi, İstanbul, 2016
Urgan, Mina, Shakespeare ve Hamlet, Yapıkredi Yayınları, İstanbul, 2014
